Barometr stabilności otoczenia prawnego
w Polsce

JAK WIELE AKTÓW PRAWNYCH WESZŁO W ŻYCIE W POSZCZEGÓLNYCH LATACH?

Liczba stron aktów prawnych, które weszły w życie w poszczególnych latach

PRODUKCJA PRAWA ZNOWU PRZYSPIESZA

Skala zmienności otoczenia prawnego w Polsce zwiększa się. W 2022 roku liczba stron aktów ustaw i rozporządzeń wzrosła do 31,7 tys. Była o 52% wyższa niż w 2021 roku i o 113% wyższa niż w 2020 roku. Każdego dnia roboczego publikowanych było w Polsce 125 stron nowych przepisów. Produkcja prawa zbliża się tym samym do rekordowego poziomu z 2016 roku.

Należy jednak zauważyć, że na wyniki z 2022 roku ogromny wpływ miała akcja legislacyjna Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotycząca regulacji siedlisk przyrodniczych. Gdyby nie ona, w 2022 roku w życie weszłoby 17,7 tys. stron nowego prawa. Na tle ostatnich 30 lat byłby to wynik nadal wysoki, jednak na tle ostatnich kilku czy kilkunastu lat byłby to poziom poniżej średniej. W porównaniu z 2021 rokiem oznaczałoby to wzrost o 16%. Jest to nadal duży wzrost, ale nie tak niepokojący, jak wynika to z surowych danych.

Dowiedz się więcej o badaniu

Procedowanie ustaw w parlamencie

JAK DŁUGO TRWAJĄ PRACE NAD USTAWAMI NA POSZCZEGÓLNYCH ETAPACH

ŚREDNI OKRES PRAC NAD USTAWĄ
(OD WPŁYNIĘCIA DO SEJMU DO PODPISU PREZYDENTA RP; W DNIACH)

Ostatnie dwie dekady przyniosły drastyczne skrócenie okresu prac nad projektami ustaw. W 2022 roku okres od złożenia projektu w Sejmie do podpisu Prezydenta RP wyniósł 75 dni. To drugi najniższy wynik w ostatnich dwóch dekadach. Zwykle zawrotne tempo w tworzeniu prawa negatywnie odbija się na jakości regulacji i wywołuje zamieszanie, więc jest zjawiskiem negatywnym. Warto jednak zaznaczyć, że w 2022 roku część ustaw przyjmowanych była w tempie wyjątkowym i należy to postrzegać jako sukces parlamentu i Prezydenta. Chodzi o ustawy związane z wojną w Ukrainie. Np. trzy ustawy dotyczące pomocy dla uchodźców uchwalone zostały odpowiednio w 2, 4 i 5 dni, co przyspieszyło wdrażanie tych rozwiązań.
ODSETEK UCHWALONYCH USTAW, DO KTÓRYCH SENAT NIE ZGŁOSIŁ ŻADNYCH POPRAWEK
(W PROC.)

Przez kilkanaście lat Senat sam marginalizował swoją rolę w tworzeniu prawa – w latach 2005-2019 z roku na rok angażował się merytorycznie w prace nad coraz mniejszym odsetkiem ustaw. W 2019 roku senatorowie nie zgłosili poprawek aż do 86% projektów.

Sytuacja zmieniła się pod koniec 2019 roku, kiedy partie koalicji rządzącej straciły większość w Senacie na rzecz partii opozycyjnych. W efekcie w 2020 roku Senat nie zgłosił poprawek łącznie już tylko do 40% projektów, a w 2021 roku odsetek ten spadł do 34%. W 2022 roku Senat utrzymał ten poziom – nie miał uwag do 36% ustaw.
ŚREDNI OKRES OCZEKIWANIA USTAWY NA PODPIS PREZYDENTA RP
(W DNIACH)

Wyjątkowo szybkie tempo prac widoczne jest na etapie analizy ustawy przez Prezydenta RP. W 2022 roku składał on podpis pod ustawą średnio po 6 dniach od jej otrzymania. Na tle poprzedników to bardzo krótki okres. Z jednej strony, warto mieć świadomość, że to właśnie podpis Prezydenta jest ostatnim etapem procesu legislacyjnego – to tutaj eksperci i politycy mają szansę wyłapać ostatnie błędy, więc spokojna analiza jest na tym etapie szczególnie potrzebna. Z drugiej strony, na średnie tempo analizy ustaw przez Prezydenta w 2022 roku wpływ miała wojna w Ukrainie. Około 8 proc. podpisanych ustaw było z nią związanych i wymagały one pilnej reakcji.

Komentarz

POLSKI ŁAD OBNAŻYŁ PROBLEMY

To już 9. edycja naszego raportu z cyklu „Barometr prawa”. Wiele od tego czasu widzieliśmy. Były okresy, w których biliśmy na alarm, bo produkcja prawa wyrywała się spod kontroli i były takie, w których cieszyliśmy się, że system prawny się stabilizuje. W tym roku nastrój, jaki nam towarzyszy, jest dość daleki od obu tych emocji. Produkcja prawa jest wysoka, ale na szczęście w dużej mierze to efekt wyjątkowej akcji legislacyjnej związanej z ochroną środowiska, co należy ocenić pozytywnie. Gdyby nie to, produkcja prawa byłaby relatywnie stabilna.

Z drugiej strony, ciężko nam się cieszyć z tych nienajgorszych wyników, jeśli analizowany rok 2022 to rok wdrażania Polskiego Ładu, który może być symbolem tego, jak nie tworzyć przepisów w pośpiechu, bez prawdziwych konsultacji, bez analizy, bez czasu dla firm na przygotowanie się do zmian. Tym bardziej, jeśli nasilają się nowe zjawiska tworzące poczucie chaosu legislacyjnego, np. wrzutki do projektów ustaw, przepisy wycofywane tuż przed wejściem w życie czy reformy wielokrotnie opóźniane.

Tomasz Wróblewski, Partner Zarządzający Grant Thornton

o badaniu

Na bieżąco monitorujemy
skalę zmienności prawa w Polsce

„Barometr stabilności otoczenia prawnego w Polsce” to projekt prowadzony przez firmę Grant Thornton, w ramach którego monitorujemy skalę zmienności systemu prawnego w Polsce.

Sprawdzamy, jak mocno zmieniają się krajowe przepisy, zwłaszcza te, które regulują prowadzenie obrotu gospodarczego, oraz jak bardzo utrudnia to życie przedsiębiorcom i konsumentom. Szczegółowo liczymy wchodzące w życie akty prawne i pokazujemy, jakich obszarów przede wszystkim dotyczą te zmiany. Dane aktualizujemy co kwartał, a co roku publikujemy szczegółowy raport pokazujący wyniki naszych badań.

Pełen raport dostępny jest w oknie obok. Zapraszamy do lektury.

Ostatnie zmiany: w prawie podatkowym

23.10.2023

Rodzaje i zasady nadawania uprawnień w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF)

Krajowy System e-Faktur (KSeF) jest systemem teleinformatycznym, w którym podatnicy wystawiają i otrzymują w czasie rzeczywistym e-faktury. Nie ulega więc wątpliwości, że w systemie tym są przetwarzane dane wrażliwe i dostęp do nich powinny mieć wyłącznie uprawnione do tego osoby. Ze względu na konieczność ograniczenia dostępu do danych niezbędne jest zatem odpowiednie zarządzanie uprawnieniami w KSeF.

20.10.2023

CBAM, czyli graniczny podatek węglowy – co przedsiębiorcy powinni wiedzieć o nowych obowiązkach?

Graniczny podatek węglowy, znany również jako Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM), to mechanizm wprowadzony przez UE mający służyć globalnej walce ze zmianami klimatu. Wprowadzony został poprzez rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z 10 maja 2023 r. – weszło ono w życie 17 maja 2023 r. i zaczęło być stosowane od 1 października 2023 roku. Niektóre jego przepisy zaczną obowiązywać od 31 grudnia 2024 r. oraz od 1 stycznia 2026 r.

19.10.2023

Estoński CIT w 2024 r. [INFORMATOR]

Estoński CIT cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem, a jego popularność wśród przedsiębiorców wciąż powinna rosnąć w 2024 r. Z przyjemnością prezentujemy kolejną edycję „Purpurowego Informatora”, w którym przybliżamy temat ryczałtu estońskiego.

Zobacz wszystkie wiadomości →

Ostatnie zmiany: w innych gałęziach prawa,
ingerujące w działalność gospodarczą

25.10.2023

Podział przez wyodrębnienie – przewodnik po nowej formule podziału spółki

We wrześniu 2023 r. weszła w życie istotna nowelizacja przepisów Kodeksu Spółek Handlowych dotycząca procesów reorganizacyjnych, które w tak znaczący sposób nie były modyfikowane od ponad 20 lat. Dzięki zmianie katalog dostępnych form podziału spółki rozszerzył się o podział spółki przez wyodrębnienie.

24.10.2023

Strategia ESG – czym jest i kto powinien ją wprowadzić?

Strategia ESG wyznacza kierunki rozwoju biznesu, podobnie jak tradycyjna strategia rozwoju, z tą różnicą, iż porządkuje jednocześnie priorytety oraz procesy w trzech obszarach zrównoważonego rozwoju: środowiska, społeczeństwa oraz ładu korporacyjnego.

17.10.2023

Będzie nowy sposób wyliczania limitu dla działalności nierejestrowanej w 2024 roku?

Czy w 2024 roku będzie można osiągnąć przychód ok. 38 700 zł rocznie - czyli do 3225 zł miesięcznie - bez zakładania firmy? Czy limit będzie liczony rocznie, zamiast miesięcznie?

Zobacz wszystkie wiadomości →

kontakt