Zasiłek dla bezrobotnych – komu przysługuje, jak go uzyskać i ile wynosi

Zasady przyznawania zasiłku dla bezrobotnych

Kto może otrzymać zasiłek dla bezrobotnych?

Zasiłek dla bezrobotnych to podstawowa forma wsparcia pieniężnego przysługująca osobom, które utraciły pracę i zarejestrowały się w powiatowym urzędzie pracy jako osoby bezrobotne. Jednak samo zarejestrowanie się nie gwarantuje przyznania świadczenia – trzeba spełnić szereg wymagań ustawowych, które wynikają przede wszystkim z ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Aby nabyć prawo do zasiłku, osoba musi:

posiadać status osoby bezrobotnej, czyli być niezatrudnioną, zdolną do pracy i gotową do jej podjęcia w pełnym wymiarze czasu pracy,
być zarejestrowaną w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna,
w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania posiadać co najmniej 365 dni zatrudnienia, z którego wynika obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy.

To ostatnie kryterium jest jednym z najważniejszych i najczęściej decyduje o przyznaniu lub odmowie prawa do zasiłku. Nie wystarczy bowiem, że ktoś pracował przez rok – istotne jest również, z jakiego tytułu był zatrudniony i czy składki na Fundusz Pracy były faktycznie opłacane. Przykładowo, osoby zatrudnione na umowy o dzieło w ogóle nie podlegają składkom na Fundusz Pracy, więc ten okres nie jest liczony do stażu uprawniającego do zasiłku.

Rodzaje tytułów uprawniających do zasiłku

W praktyce, do wspomnianych 365 dni mogą zostać zaliczone następujące okresy:

zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, jeśli wynagrodzenie było równe co najmniej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę,
służba wojskowa (obowiązkowa lub zawodowa),
praca za granicą u zagranicznego pracodawcy, pod warunkiem opłacania składek w Polsce,
działalność gospodarcza, pod warunkiem odprowadzania składek na Fundusz Pracy,
urlop wychowawczy przysługujący osobie zatrudnionej przed jego rozpoczęciem,
zatrudnienie na umowie zlecenia, o ile opłacane były składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy (rzadkość).

Nie wlicza się natomiast:

pracy na umowę o dzieło,
pracy w gospodarstwie rolnym (chyba że spełnione są szczególne warunki),
okresów pobierania zasiłku chorobowego bez zatrudnienia.

Warto zaznaczyć, że prawo do zasiłku nie przysługuje automatycznie wszystkim osobom bezrobotnym. Jeżeli ktoś nie uzbierał wymaganych 365 dni z odpowiednimi składkami, rejestracja w urzędzie pracy będzie możliwa, ale nie będzie się wiązać z wypłatą świadczenia.

Kiedy utrata pracy nie daje prawa do zasiłku?

Wbrew pozorom nie każda utrata pracy daje automatycznie prawo do zasiłku. Ustawa wyłącza możliwość otrzymania świadczenia w określonych sytuacjach, nawet jeśli ktoś był zatrudniony przez wymagany okres.

Zasiłek nie przysługuje, jeśli:

bezrobotny sam rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem, chyba że nastąpiło to z ważnych powodów (np. mobbing, rażące naruszenie praw pracowniczych),
umowa została rozwiązana na mocy porozumienia stron, z wyjątkiem sytuacji, gdy porozumienie zostało zawarte z powodu likwidacji zakładu pracy, przeprowadzki lub innych ważnych przyczyn dotyczących pracodawcy,
bezrobotny w ciągu ostatnich 6 miesięcy odmówił przyjęcia odpowiedniej oferty pracy, szkolenia lub stażu,
osoba została zwolniona z własnej winy w trybie dyscyplinarnym, czyli na podstawie art. 52 Kodeksu pracy.

W przypadku dobrowolnego odejścia z pracy, zasiłek może być przyznany dopiero po upływie 90 dni od daty rejestracji, a jego okres pobierania ulega skróceniu – co oznacza de facto karę finansową dla osoby, która sama zrezygnowała z zatrudnienia bez odpowiedniego uzasadnienia.

Znaczenie rejestracji w urzędzie pracy

Aby móc ubiegać się o zasiłek, konieczne jest zarejestrowanie się w powiatowym urzędzie pracy. Rejestracja powinna nastąpić jak najszybciej po ustaniu zatrudnienia – najlepiej w ciągu kilku dni, ponieważ data rejestracji decyduje o:

dniu, od którego można liczyć prawo do świadczenia,
zachowaniu ciągłości ubezpieczenia zdrowotnego,
dostępie do ofert pracy, szkoleń i innych instrumentów aktywizacji zawodowej.

Do rejestracji niezbędne są m.in.:

dowód osobisty,
świadectwa pracy z ostatnich lat,
dokumenty potwierdzające zatrudnienie i opłacanie składek (np. zaświadczenia z ZUS lub pracodawcy),
numer konta bankowego.

Po zarejestrowaniu, urząd pracy przydziela termin spotkania z doradcą zawodowym, który ustala indywidualny plan działania. Jest to dokument opisujący ścieżkę poszukiwania zatrudnienia, obowiązki osoby bezrobotnej i oferowane formy wsparcia.

Podstawa prawna przyznania zasiłku

Przyznanie zasiłku odbywa się na podstawie decyzji administracyjnej, którą wydaje dyrektor powiatowego urzędu pracy. Decyzja ta może być:

pozytywna – wtedy określa wysokość świadczenia, termin rozpoczęcia jego wypłaty oraz okres, na jaki jest przyznawane,
negatywna – w przypadku niespełnienia warunków ustawowych.

Od decyzji odmownej przysługuje prawo odwołania się do Wojewódzkiego Urzędu Pracy, a następnie do wojewódzkiego sądu administracyjnego. W postępowaniu warto skorzystać z pomocy doradcy zawodowego, pracownika socjalnego lub – w razie potrzeby – radcy prawnego.

Warto wiedzieć, że decyzja o przyznaniu zasiłku może zostać wstrzymana, cofnięta lub wygaszona, jeśli bezrobotny:

podejmie zatrudnienie,
odmówi przyjęcia propozycji pracy,
nie będzie się stawiał na wezwania urzędu,
poda nieprawdziwe dane w dokumentach.

Dlatego ważne jest, aby zachować pełną przejrzystość w relacjach z urzędem i aktywnie uczestniczyć w działaniach aktywizacyjnych. Tylko wtedy możliwe jest skuteczne i długoterminowe korzystanie z pomocy instytucji rynku pracy, w tym zasiłku dla bezrobotnych.

Wysokość i czas trwania zasiłku dla bezrobotnych

Jak oblicza się wysokość zasiłku?

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych w Polsce jest ustalana przez państwo i podlega corocznej waloryzacji (najczęściej 1 czerwca każdego roku). Kwoty te są z góry określone i nie zależą od indywidualnego wynagrodzenia osoby, która utraciła pracę. Podstawowym czynnikiem wpływającym na wysokość świadczenia jest staż pracy bezrobotnego.

W 2025 roku (po ostatniej waloryzacji) obowiązują następujące stawki zasiłku:

przez pierwsze 90 dni – ok. 1491,90 zł brutto miesięcznie,
od 91 dnia pobierania zasiłku – ok. 1171,60 zł brutto miesięcznie.

Jednak rzeczywista kwota zasiłku może się różnić w zależności od udokumentowanego stażu pracy. Ustawa przewiduje trzy warianty wysokości zasiłku:

100% zasiłku podstawowego – dla osób, które mają od 5 do 20 lat okresów uprawniających do zasiłku,
80% zasiłku podstawowego – dla osób, które mają mniej niż 5 lat okresów uprawniających do zasiłku,
120% zasiłku podstawowego – dla osób, które mają ponad 20 lat stażu.

Co to oznacza w praktyce?

Dla osoby z długim stażem (np. 25 lat pracy) zasiłek w pierwszych 90 dniach wyniesie ok. 1790 zł brutto, a później ok. 1406 zł brutto. Z kolei dla osoby z krótkim stażem (np. 3 lata) – odpowiednio ok. 1193 zł brutto i ok. 937 zł brutto.

Wysokość zasiłku nie zależy więc od tego, ile zarabiałeś przed utratą pracy, lecz od tego, jak długo pracowałeś i czy składki na Fundusz Pracy były regularnie opłacane.

Warto również pamiętać, że zasiłek dla bezrobotnych:

jest opodatkowany – od wypłaconej kwoty potrącany jest podatek dochodowy (PIT),
nie podlega składkom ZUS – urząd pracy opłaca jedynie ubezpieczenie zdrowotne osoby bezrobotnej,
może być zajęty przez komornika – o ile spełnione są określone przesłanki i nie zachodzą wyłączenia ustawowe.

Czas pobierania świadczenia

Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie jest jednolity – zależy od poziomu bezrobocia w miejscu zamieszkania oraz od sytuacji osobistej bezrobotnego. W standardowych przypadkach, zasiłek wypłacany jest przez:

180 dni – w przypadku osób mieszkających w powiecie, w którym stopa bezrobocia na dzień 30 czerwca roku poprzedniego nie przekraczała 150% średniej krajowej,
365 dni – w przypadku osób mieszkających w powiecie, w którym stopa bezrobocia przekraczała 150% średniej krajowej lub gdy osoba:
- ma ponad 50 lat i posiada co najmniej 20 lat okresów uprawniających do zasiłku,
- ma na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a małżonek jest również bezrobotny i utracił prawo do zasiłku,
- samotnie wychowuje dziecko w wieku do 15 lat.

Decyzję o długości wypłaty świadczenia podejmuje powiatowy urząd pracy, na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i z uwzględnieniem sytuacji rodzinnej i zawodowej osoby bezrobotnej.

Czas pobierania zasiłku jest liczony od dnia nabycia prawa, który najczęściej przypada:

7 dnia od rejestracji w urzędzie pracy,
90 dnia – w przypadku, gdy bezrobotny sam rozwiązał umowę o pracę lub doszło do rozwiązania za porozumieniem stron z przyczyn leżących po stronie pracownika.

Prawa do zasiłku nie można przenosić między województwami – miejsce zamieszkania (i rejestracji) determinuje długość pobierania świadczenia, a nie sama zmiana lokalizacji w czasie jego trwania.

Czy miejsce zamieszkania ma wpływ na długość wypłat?

Tak – miejsce zamieszkania, a dokładniej powiat, w którym osoba bezrobotna się rejestruje, ma istotne znaczenie dla okresu pobierania zasiłku. Powiaty o wyższym bezrobociu dają możliwość uzyskania zasiłku przez 365 dni, podczas gdy w regionach z niższym bezrobociem obowiązuje standardowy okres 180 dni.

Wskaźniki są aktualizowane co roku na podstawie danych GUS. Przykładowo:

w 2025 roku powiaty o wysokim bezrobociu to m.in. niektóre powiaty województwa warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego czy podkarpackiego,
powiaty z niskim bezrobociem to przede wszystkim duże aglomeracje – Warszawa, Poznań, Wrocław, Gdańsk.

W praktyce oznacza to, że dwie osoby w identycznej sytuacji zawodowej mogą pobierać zasiłek przez różny czas, jeśli jedna mieszka np. w Łodzi (niski poziom bezrobocia), a druga w Szydłowcu (wysoki poziom bezrobocia). To ważny czynnik, który warto brać pod uwagę przy zmianie miejsca zamieszkania lub rejestracji.

Trzeba też pamiętać, że pobieranie zasiłku nie może przekroczyć limitu ustawowego – po jego wyczerpaniu osoba bezrobotna nadal pozostaje objęta ubezpieczeniem zdrowotnym, o ile spełnia warunki, ale nie otrzymuje już świadczenia pieniężnego. Może natomiast korzystać z ofert pracy, szkoleń i aktywizacji zawodowej organizowanych przez urząd.

Dodatkowo, okres pobierania zasiłku może zostać skrócony lub przerwany, jeśli:

osoba podejmie zatrudnienie,
odmówi udziału w szkoleniu, stażu lub pracach interwencyjnych,
nie stawi się na wezwanie urzędu pracy,
nie wypełnia indywidualnego planu działania.

W takich przypadkach urząd może wydać decyzję o pozbawieniu prawa do zasiłku, a czas pobierania świadczenia nie jest wznawiany. Warto zatem utrzymywać aktywny kontakt z urzędem i na bieżąco weryfikować swoją sytuację prawną.

Jak ubiegać się o zasiłek i najczęstsze problemy

Rejestracja w urzędzie pracy – krok pierwszy

Aby rozpocząć procedurę ubiegania się o zasiłek dla bezrobotnych, pierwszym i absolutnie niezbędnym krokiem jest rejestracja w powiatowym urzędzie pracy. Rejestracja może się odbyć:

osobiście, w wyznaczonym terminie i miejscu,
online, poprzez stronę praca.gov.pl – ta forma staje się coraz popularniejsza i jest uznawana za pełnoprawną.

Podczas rejestracji osoba powinna spełniać wszystkie warunki uzyskania statusu bezrobotnego, czyli:

nie wykonywać pracy zarobkowej (na podstawie umowy o pracę, zlecenie, dzieło itp.),
być zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy,
nie pobierać świadczeń rentowych ani emerytalnych,
nie prowadzić działalności gospodarczej (z wyjątkiem sytuacji, w których jest ona zawieszona w sposób określony przepisami),
nie być osobą tymczasowo aresztowaną lub pozbawioną wolności.

Rejestracja wymaga przedstawienia określonych dokumentów, w tym:

dowodu osobistego,
świadectw pracy,
zaświadczeń o opłacaniu składek na Fundusz Pracy (jeśli nie ma ich w systemie ZUS),
dyplomów, certyfikatów, orzeczeń o niepełnosprawności, jeśli mają wpływ na ustalenie zdolności do pracy.

W trakcie rejestracji osoba podpisuje tzw. oświadczenie o gotowości do podjęcia pracy, co jest kluczowe dla uzyskania statusu osoby bezrobotnej.

Wniosek o zasiłek – kiedy i jak?

Samo zarejestrowanie się jako osoba bezrobotna nie oznacza jeszcze, że zasiłek zostanie wypłacony. Aby rozpoczęła się wypłata świadczenia, konieczne jest spełnienie wszystkich ustawowych warunków, o których mowa była w poprzednich częściach tekstu – zwłaszcza posiadanie co najmniej 365 dni zatrudnienia z opłacaniem składek na Fundusz Pracy w ciągu 18 miesięcy poprzedzających rejestrację.

Jeśli spełniasz warunki:

urząd automatycznie rozpatrzy Twój status i wyda decyzję administracyjną o przyznaniu prawa do zasiłku,
decyzja zawierać będzie informacje o wysokości zasiłku, terminie jego wypłaty oraz okresie przysługiwania świadczenia,
wypłata zasiłku rozpoczyna się od 7. dnia po rejestracji (chyba że zastosowanie mają szczególne przepisy, np. 90-dniowa karencja w przypadku wypowiedzenia umowy przez pracownika).

Zasiłek wypłacany jest co miesiąc – przelewem na konto bankowe lub, w wyjątkowych sytuacjach, przekazem pocztowym. Decyzja może być dostarczona w formie papierowej lub elektronicznej, zależnie od preferencji osoby bezrobotnej.

Ważne: prawo do zasiłku można utracić w przypadku, gdy nie stawisz się w wyznaczonym terminie do urzędu pracy, nie potwierdzisz gotowości do podjęcia pracy lub nie będziesz współpracować z doradcą zawodowym przy tworzeniu tzw. IPD – indywidualnego planu działania.

Najczęstsze błędy i odmowy

Choć przepisy dotyczące zasiłku dla bezrobotnych są relatywnie przejrzyste, w praktyce pojawia się wiele problemów proceduralnych i nieporozumień, które skutkują odmową przyznania świadczenia. Oto najczęstsze z nich:

1. Brak wymaganych 365 dni zatrudnienia z opłaconymi składkami

To najczęstszy powód odmowy. Nawet jeśli dana osoba pracowała przez rok, ale np. na umowie o dzieło, która nie podlega oskładkowaniu na Fundusz Pracy – zasiłek się nie należy. Czasem też pracodawca nie opłacił składek, co może wyjść dopiero po analizie danych w systemie ZUS. Warto zawsze wcześniej poprosić o zaświadczenie o okresach składkowych z ZUS (formularz ZUS RMUA).

2. Samodzielne rozwiązanie umowy o pracę

Jeśli bezrobotny sam wypowiedział umowę, obowiązuje tzw. karencja – zasiłek jest wypłacany dopiero po 90 dniach od rejestracji, a okres jego pobierania jest odpowiednio skrócony. Wyjątki obejmują np. sytuacje, w których rozwiązanie nastąpiło z ważnych przyczyn (mobbing, zaległości płacowe).

3. Niezłożenie kompletu dokumentów

Niedostarczenie świadectw pracy, zaświadczeń o dochodach, potwierdzeń ubezpieczenia zdrowotnego – to wszystko może wstrzymać proces przyznania zasiłku. Często urząd daje możliwość uzupełnienia braków w ciągu kilku dni, ale w przypadku dłuższego opóźnienia może wydać decyzję odmowną.

4. Błędy w danych

Zdarza się, że dane zawarte w świadectwie pracy są sprzeczne z rzeczywistością lub że pracodawca błędnie wpisał przyczynę rozwiązania umowy. Przykładowo – jeśli w świadectwie widnieje, że umowę rozwiązano na wniosek pracownika, urząd zastosuje 90-dniową karencję. W takiej sytuacji warto wystąpić do pracodawcy o sprostowanie dokumentu.

5. Odrzucenie ofert pracy lub szkoleń

Każda osoba pobierająca zasiłek ma obowiązek aktywnie poszukiwać zatrudnienia i uczestniczyć w działaniach aktywizujących. Jeśli odmówisz udziału w szkoleniu, stażu, czy odrzucisz ofertę pracy bez uzasadnionej przyczyny – urząd może wydać decyzję o utracie statusu osoby bezrobotnej, co wiąże się z automatycznym wstrzymaniem wypłaty zasiłku.

Co zrobić w przypadku odmowy?

Jeśli otrzymasz decyzję odmowną, masz prawo:

w ciągu 14 dni od otrzymania decyzji złożyć odwołanie do Wojewódzkiego Urzędu Pracy za pośrednictwem urzędu, który wydał decyzję,
w dalszej kolejności – możesz wnieść skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Odwołanie powinno zawierać uzasadnienie oraz ewentualne dokumenty potwierdzające spełnienie warunków (np. sprostowane świadectwa pracy, zaświadczenia z ZUS). W przypadku wątpliwości warto skorzystać z pomocy doradcy prawnego, organizacji pozarządowych zajmujących się prawami pracowników lub bezpłatnych punktów porad obywatelskich.

Pamiętaj – mimo że zasiłek dla bezrobotnych jest świadczeniem czasowym, jego otrzymywanie może mieć kluczowe znaczenie dla stabilności finansowej i dalszej aktywizacji zawodowej. Dlatego warto dołożyć wszelkich starań, aby dopełnić formalności i upewnić się, że nie popełniasz błędów formalnych, które mogłyby pozbawić Cię prawa do tego świadczenia.

FAQ zasiłek dla bezrobotnych

Jakie warunki trzeba spełnić, aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych?

Aby uzyskać zasiłek, należy być zarejestrowanym jako bezrobotny, posiadać co najmniej 365 dni pracy w ciągu 18 miesięcy przed rejestracją oraz opłacać składki na Fundusz Pracy.

Jak długo można pobierać zasiłek dla bezrobotnych?

Standardowy okres pobierania zasiłku to 180 dni, a w rejonach o wysokim bezrobociu – 365 dni. Czas ten zależy też od wieku i sytuacji życiowej bezrobotnego.

Jaka jest wysokość zasiłku dla bezrobotnych w 2025 roku?

W 2025 roku podstawowy zasiłek wynosi około 1500 zł brutto przez pierwsze 90 dni, a następnie około 1200 zł brutto. Kwota ta może być wyższa lub niższa w zależności od stażu pracy.

Co zrobić, jeśli urząd pracy odmówi przyznania zasiłku?

W przypadku odmowy można złożyć odwołanie do Wojewódzkiego Urzędu Pracy lub wnieść skargę do sądu administracyjnego. Warto wcześniej skonsultować się z prawnikiem.

Czy można otrzymać zasiłek po pracy na umowie zlecenie?

Tylko jeśli od umowy zlecenia były odprowadzane składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, co nie jest standardem. Większość umów zleceń nie daje prawa do zasiłku.